O istoriji Bijeljine u burnom 20. vijeku
Buran dvadeseti vijek i mjesto Bijeljine u njemu bila je tema prvog naučnog skupa o novijoj istoriji Semberije, održanog u organizaciji Grada Bijeljina, Muzeja Semberije, Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu, Eparhije zvorničko-tuzlanske i Saveza opština i gradova Republike Srpske.
U radu ovog naučnog skupa učestvovali su profesori univerziteta u Istočnom Sarajevu, Banjaluci i Beogradu, koji su predstavili rezultate istraživanja o brojnim temama iz istorije Bijeljine u 20. vijeku, počevši od njenog pravnog i političkog položaja, finansiranja i funkcionisanja lokalne samouprave, do djelovanja i stradanja Srpske pravoslavne crkve i srpskog naroda, organizacije i ratnog puta Istočnobosanskog korpusa Vojske Republike Srpske i drugih zanimljivih tema.
Među učesnicima ovog naučnog skupa bio je profesor dr Goran Latinović sa Filozofskog fakulteta u Banjaluci, koji je istakao da je dvadeseti vijek bio turbulentan za Srbe i druge narode koji žive na ovom području.
- Neke procjene govore da je tokom Prvog svjetskog rata oko 360.000 izgubilo život na prostoru današnje BiH, a da je među njima bilo oko tri stotine hiljada Srba. I u Drugom svjetskom ratu nastradalo je nekoliko stotina hiljada stanovnika BiH. Između ta dva rata bio je relativno povoljan period jugoslovenske kraljevine, a nakon 1945. godine nastupile su potpuno drugačije političko-društvene prilike. Građanski rat devedesetih godina doveo je do razbijanja jugoslovenske države i do velikih promjena na ovim prostorima i sve su to teme ovog naučnog okupljanja. Ovaj skup dolazi i sa izvjesnim zakašnjenjem, jer područje Semberije i Bijeljine zaslužuje jedno ozbiljno naučno vrednovanje istorije dvadesetog vijeka - istakao je profesor Latinović.
Prof. dr Goran Marković, dekan Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu, istakao je da ovakvi okrugli stolovi doprinose boljem upoznavanju istorije Bijeljine.
- O Bijeljini se zna samo fragmentarno, jer je vrlo malo naučnih istraživanja o razvoju Bijeljine tokom dvadesetog vijeka u svim aspektima njenog postojanja. Naša ideja je bila da sa različitih aspekata, pravnih, istorijskih, ekonomskih i demografskih damo svoj doprinos upoznavanju istorije u dvadesetom vijeku. Bijeljina je tokom dvadesetog vijeka bila u sastavu nekoliko država čiji su se pravni i politički sistemi bitno razlikovali. Željeli smo da pratimo evoluciju položaja i razvoja Bijeljine tokom dvadesetog vijeka, ali da rasvijetlimo i ulogu Bijeljine u događajima kojima je dvadeseti vijek obilovao – pojasnio je Marković.
Svoj doprinos je dao i prof. dr Miloš Ković sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, istakvši da ovakvi naučni skupovi objašnjavaju smisao postojanja Republike Srpske.
- Po mom mišljenju, odgovor staje u jednu rečenicu: „Nikada više 1941. godina!“ Srpski narod je tri puta pretrpio genocid u dvadesetom vijeku. Prvi put je genocid počeo na obje obale rijeke Drine u Prvom srpskom ratu. Na početku Drugog svjetskog rata ponovio se genocid od iste ruke i istih organizatora. Novi pokušaj je uslijedio 1991. i 1992. godine. Ko bi razuman dozvolio da nam se genocid ponovi po treći put. Drugim narodima to se nije događalo. Treći put bilo bi malo previše i treći put srpski narod je bio spreman. Podnio je velike žrtve, ali nije bio zatečen. U tome je suština postojanja Republike Srpske. Ona je jedini garant prava na postojanje jednog naroda. Ovdje nije riječ o politici, već o jednom narodu koji neće da mre, hoće da živi, da gleda svoju djecu kako rastu i hoće da ostane u zavjetnoj svetosavskoj vjeri svojih predaka - naglasio je profesor Ković.
Učesnicima skupa obratio se i savjetnik gradonačelnika Bijeljine Radoslav Ostojić koji se zahvalio učesnicima i ocijenio da je izuzetno važno da se uz pomoć naučnih skupova i naučnih radova rasvijetli i utvrdi sve ono što se dešavalo na području Bijeljine u 20. vijeku.
- Čuli smo sažetke niza zanimljivih i intrigantnih istraživanja koja pojašnjavaju tokove istorije na našem području. Ova istraživanja potvrđuju da je Bijeljina nije bila skrajnuta, već su Bijeljina i Semberija i ljudi koji su ovdje živjeli, često određivali tok istorije na znatno širem području, a čak su imali uticaja i na svjetsku istoriju - ocijenio je Ostojić.
Koordinator projekta je bio prof. dr Dimitrije Ćeranić sa Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu.
- Država u čijem sastavu je Bijeljina je najmanje 13 puta mijenjala ime u 20. vijeku. Kako bi se osvijetlili događaji koji su prethodili nastanku Republike Srpske, organizovali smo ovaj naučni skup. Zato su ovdje poznati pravnici i istoričari da bi pojasnili mnoge nepoznanice, ali i da bismo dokazali da Republika Srpska ima legitiman razlog za postojanje - bio je jasan Ćeranić.
Organizatori su istakli da je ovo samo prvi skup ove vrste i najavili održavanje sličnih naučnih skupova u narednom periodu.
